جستاری در نهج البلاغه از منظر نظریۀ زبانی کارگفت

نویسندگان

فروغ کاظمی

چکیده

مطالعۀ حاضر با هدف بررسی نظریه زبانی کارگفت در نهج البلاغه صورت گرفته است. می خواهیم بدانیم آیا می توان از نظریۀ کارگفت برای فهم بهتر عبارات یک متن دینی کهن مثل نهج البلاغه بهره جست، یا نه. کوشش خواهیم کرد نشان دهیم که در نهج البلاغه چگونه از کارگفتها استفاده شده است. چنان که خواهیم دید، در برخی از خطبه ها ارتباط دلالتی کنش بیانی و غیربیانی همواره قابل انتظار نیست و تنها با استناد به بافت موقعیتی ایراد خطبه می توان به فهم سطح غیر بیانی که دربردارندۀ دلالت واقعی کلام است، نزدیک شد. از این رو، باید گفت که تحلیلهای کارگفتی می توانند در بیان گونه های خوانش متن در خطبه ها راه گشا باشند و افقهای تازه ای در تفسیر متن بگشایند. یافته ها همچنین حاکی از آن است که در نهج البلاغه از طریق کاربرد کارگفتهای اظهاری، ترغیبی و عاطفی سعی در بیان آموزه های دینی به مخاطب شده است. آن گاه که لازم بوده است باورهای دینی بیشتر به مخاطبان معرفی شود، کارگفتهای اظهاری تجلی و عینیت بیشتری یافته، و آنجا که نیاز به دعوت مؤمنان به انجام امور دینی حس شده، از کارگفتهای ترغیبی، و در شرایط عرفانی و معنوی نیز، از کارگفتهای عاطفی بهره جسته شده است.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

جستاری در نهج ‌البلاغه از منظر نظریۀ زبانی کارگفت

مطالعۀ حاضر با هدف بررسی نظریه زبانی کارگفت در نهج البلاغه صورت گرفته است. می‌خواهیم بدانیم آیا می‌توان از نظریۀ کارگفت برای فهم بهتر عبارات یک متن دینی کهن مثل نهج البلاغه بهره جست، یا نه. کوشش خواهیم کرد نشان دهیم که در نهج البلاغه چگونه از کارگفتها استفاده شده است. چنان که خواهیم دید، در برخی از خطبه‌ها ارتباط دلالتی کنش بیانی و غیربیانی همواره قابل انتظار نیست و تنها با استناد به بافت موقعی...

متن کامل

مطالعۀ موردی برخی آیات بشارت‌دهنده در قرآن کریم از منظر نظریۀ زبانی کارگفت

سنت بشارت و تبشیر که معادل آن در فارسی مژده دادن است، در قرآن کریم از سنت‎های قطعی و حتمی خداوند متعال محسوب می‎شود. سنت به معنای راه و روش و شریعت است و بشارت به معنای خبرهاى نشاط‎انگیز است. در رویکرد کاربردشناسی به قرآن، پیش از آنکه به واژگان، معانی آنها و نوع ارتباطات نحوی بین آنها پرداخته شود، بر روی ویژگی‎های متکلم و مخاطب، شرایط گفتگو و بافت حاکم بر آن تأکید می‎شود. در تببین بافت پیرامون ...

متن کامل

الگوی تکریم مردم در تعامل سیاسی از منظر نهج البلاغه

تکریم مردم در تعامل سیاسی از منظر نهج البلاغه در سیرة عملی امام علی(ع) امری برجسته است. این پژوهش با هدف چیستی و چرایی و چگونگی موضوع وروش مطالعه داده بنیاد و با گردآوری کتابخانه ای تدوین یافته است. داده ها به روش توصیفی تحلیلی، تجزیه و تحلیل گردیده اند. پژوهش نشان داد که در الگوی حکومتیامام علی(ع) تکریم مردم با نگرش به کرامت ذاتی انسان و به اقتضای تکلیف انسانیاو بوده و با کشف 22 شا...

متن کامل

تأثیرات معادباوری در حیات دنیوی انسان از منظر نهج البلاغه

معاد یکی از اصول ادیان توحیدی است و اعتقاد به آن ما به الامتیاز تفکر دینی از تفکر غیردینی می‌باشد. از سوی دیگر، اعتقادها و باورهای آدمی نقش مهمی در حیات آدمی دارد. یکی از راه‌های نشان دادن تأثیر اعتقادها در حیات آدمی، مراجعه به متون دینی است. نهج‌البلاغه به عنوان یک متن دینی که مشتمل بر برخی فرمایشات امیرالمومنین(ع) است، به صورت مستقیم و غیر مستقیم آثار مختلف اعتقاد به معاد را در حیات انسانی بی...

متن کامل

خط‌مشی‌گذاری مالی در حکم‌رانی متعالی از منظر نهج البلاغه

دوراندیشی و تدبیر امور با نگاه تیزبین خط‌مشی‌گذار و با در نظر گرفتن مصالح آینده حکومت، از مباحث ضروری حکم‌رانی متعالی است. خط‌مشی‌های تجویزی حال، دورنمای آینده را ترسیم می‌کنند و خط‌مشی‌های مالی، رویدادهای اجتماعی را رقم می‌زنند. رویدادهای اجتماعی، اتفاقات آتی را در پی خواهند داشت. بنابراین آینده، تحت تأثیر آن دسته از جریان‌های مالی است که ساخت اجتماعی جامعه را شکل می‌دهند. آرمانهای مشترک اعضای...

متن کامل

تحلیل زبانی نمادهای نهج البلاغه

یکی از جلوه های بدیع و شگفت انگیر نهج البلاغه خروج الفاظ از دایره تنگ معانی و تجلی واژگان و جملات بسان نمادهایی دقیق و عمیق، تصاویری زنده و تابلوهایی گویا و جذاب است؛ تا بدانجا که می توان نهج البلاغه را رستاخیز سخن نامید؛ رستاخیزی که پس از آیات روشنگر قرآن کریم و سخنان شیوای پیامبر اکرم(ص) همانندی ندارد. این نوشتار با تبیین موضوع «نماد» و جایگاه آن در زبان، از تفاوت نماد با استعاره و تمثیل سخن ...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید


عنوان ژورنال:
صحیفۀ مبین ـ پژوهشنامۀ مطالعات تاریخی ـ زبانشناختی قرآن و عترت

ناشر: معاونت فرهنگی و اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی ـ پژوهشکدۀ قرآن و عترت

ISSN 1735-8701

دوره 20

شماره 55 2014

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023